تأثیر زمان? برداشت و مقدار کود نیتروژنی بر ارزش غذایی علوفه تاج خروس(amaranthus hypocondriacus) در گوسفند

این مطالعه به منظور تعیین اثر زمان برداشت 40 و 60 روزگی (به ترتیب مراحل گلدهی و شیری-خمیری شدن دانه ها) و سطوح کود نیتروژنی (120، 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بر ارزش غذایی علوفه تاج خروس (amaranthus hypochondriacus) با استفاده از آزمایشهای فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. بدین منظور، مقادیر ماده خشک (dm)، پروتئین خام (cp)، پروتئین حقیقی (tp)، عصاره اتری (ee)، کربوهیدراتهای قابل حل در آب (wsc)، دیواره سلولی (ndf)، دیواره سلولی منهای همی سلولز (adf)، لیگنین (adl)، کربوهیدراتهای غیر الیافی (nfc)، خاکستر (ash)، کلسیم (ca)، فسفر (p)، سدیم (na)، پتاسیم (k)، اسید اگزالیک و نیترات با استفاده از روشهای استاندارد تعیین شد. پروتئین محلول (sp) و بخشهای پروتئینی a، b1، b2، b3 و c بر اساس سیستم کربوهیدرات و پروتئین خالص کورنل تعیین گردید. برای تعیین حجم گاز تولیدی (ivgp) و گوارش پذیری ماده آلی (omd) از روش آزمون تولید گاز و برای تعیین گوارش پذیری دیواره سلولی (ndfd) از روش تلی و تری استفاده شد. میانگین نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه گردید. میانگین dm، cp، ee، ndf، adf، adl، nfc، ndip، adip، خاکستر، کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، نیترات، اسید اگزالیک، a، b1، b2، b3، c، omd، ndfd و me در برداشت اول به ترتیب برابر 153 گرم در کیلوگرم وزن تر، 254، 42، 349، 210، 25، 174، 35، 5/10، 175، 3/25، 4/6، 8/7، 2/46، 9/30، 2/20 گرم در کیلوگرم ماده خشک، 430، 106، 326، 8/96، 3/41 گرم در کیلوگرم پروتئین خام، 694، 712 گرم در کیلوگرم ماده خشک و 3/10 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک بود. در برداشت دوم غلظت dm، ee، wsc، ndf، adf، adl، nfc، بخشهای پروتئینی b3 و c، ivgp و ضرایب b و c افزایش یافت (05/0>p)؛ ولی مقادیر cp، tp، ash، کلسیم، فسفر، پتاسیم، sp، بخشهای a، b1 و b2، نیترات، اسید اگزالیک کل و محلول، omd و ndfd کاهش یافت (05/0>p). از سوی دیگر، افزایش سطح مصرف کود نیتروژنی موجب افزایش مقادیر cp، wsc، فسفر، بخش پروتئینی a، نیترات، ضریب b، omd و ndfd، و کاهش nfc و بخش پروتئینی b2 شد (05/0p<). بر اساس ترکیب شیمیایی و گوارش پذیری، تاج خروس قابلیت استفاده برای علوفه را داراست. افزایش سن گیاه موجب کاهش گوارش پذیری، و همچنین کاهش غلظت نیترات و اسید اگزالیک شد. از سوی دیگر، افزایش مصرف نیتروژن باعث افزایش cp، omd و همچنین نیترات شد. کلمات کلیدی: تاج خروس، علوفه، تاریخ برداشت، کود نیتروژنی، ارزش غذایی.